Οι αποζημιώσεις του 2009

Με δύο αποφάσεις των οργάνων της Ενωσης (της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του 7ου Τμήματος του Γενικού Δικαστηρίου) καταδικάστηκε πρωτοβάθμια η χώρα μας για τη χορήγηση αγροτικών αποζημιώσεων (το 2009) ύψους 425 εκατομμυρίων ευρώ σε πάνω από 800.000 οικογένειες καλλιεργητών που επλήγησαν από τις θεομηνίες του 2008. Ως αιτιολογία προβλήθηκε η δυνητική νόθευση του ανταγωνισμού.

I. Ωστόσο, «με τη διάταξή του της 19ης Σεπτεμβρίου 2012», ο πρόεδρος του Γενικού Δικαστηρίου ο οποίος δέχθηκε την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων που κατέθεσε η Ελληνική Δημοκρατία είχε τονίσει, μεταξύ άλλων, ότι:

α) «Το ποσό των 425 εκατ. ευρώ πρέπει να μειωθεί σημαντικά, επειδή σημαντικό ποσό αντιστοιχεί σε de minimis ενισχύσεις (σ.σ.: βάσει των δύο ευρωπαϊκών κανονισμών του 2008 και 2009 που παρείχαν το δικαίωμα στα κράτη-μέλη να στηρίξουν τους αγρότες και με εθνικούς πόρους λόγω των κακών καιρικών συνθηκών και της διεθνούς οικονομικής κρίσης) οι οποίες δεν επηρεάζουν τον ανταγωνισμό».

β) «Οι έλληνες γεωργοί χρηματοδότησαν οι ίδιοι ένα μέρος αυτού του ποσού καταβάλλοντας εισφορές στο πλαίσιο του συστήματος υποχρεωτικής ασφάλισης του ΕΛΓΑ, οι οποίες τα έτη 2008 και 2009 ανήλθαν σε τουλάχιστον 145 εκατομμύρια ευρώ».

γ) Επομένως, «δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο ότι οι πληρωμές αυτές χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικώς προς αποζημίωση των ελλήνων γεωργών οι οποίοι υπέστησαν απώλεια εισοδήματος και όχι προκειμένου να ευνοηθούν τεχνητώς οι παραγωγοί και οι εξαγωγές. Δεδομένου ότι ο ελληνικός γεωργικός τομέας χαρακτηρίζεται από την κατά κύριο λόγο οικογενειακή γεωργία και τις μικρές εκμεταλλεύσεις, κάθε γεωργός έλαβε, κατά μέσον όρο, το ποσό των 500 ευρώ».

Πράγματι, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των ενισχύσεων και μάλιστα το 99,9% (!) δόθηκε στους φτωχούς αγρότες. Αυτό προκύπτει και από τον πίνακα που δημοσίευσαν «ΤΑ ΝΕΑ» στις 24.11.2014.

II. Το Γενικό Δικαστήριο όμως, με την απόφασή του της 16ης Ιουλίου 2014, αγνόησε αυτές τις αλήθειες. Ειδικότερα:

Πρώτον: Εξομοιώνει τον ρόλο και τον σκοπό των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης με εκείνον των κερδοσκοπικών ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών. Ετσι, εξωθούνται και οι πιο φτωχοί πολίτες, όπως οι αγρότες, στη σύναψη συμβολαίων με ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Η επικράτηση ενός τέτοιου καθεστώτος θα οδηγούσε στην κατάργηση κάθε δημόσιου οργανισμού κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης (όπως ο ΕΛΓΑ, το ΙΚΑ κ.ά.) εις βάρος των αρχών της οικονομικής δημοκρατίας και της κοινωνικής αλληλεγγύης.

Δεύτερον: Δεν προκύπτει από πουθενά πως οι αποζημιωθέντες αγρότες έτυχαν μεγάλου οικονομικού πλεονεκτήματος, που θα νόθευε τον ανταγωνισμό. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε πως τα ποσά που καταβλήθηκαν για τις ζημιές κατά κανόνα δεν υπερέβαιναν το ύψος για την αποκατάσταση της μείωσης της παραγωγής τους.

Το συμπέρασμα είναι ότι οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Γενικού Δικαστηρίου ακυρώνουν βασικές αρχές και αξίες της Ενωμένης Ευρώπης.

Ωστόσο και οι κρίνοντες κρίνονται, τόσο νομικά, μια και η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ενωσης, όσο και υπό το πρίσμα των αρχών και αξιών και των κρατών-μελών και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η ελληνική κυβέρνηση έπραξε τότε ορθά, όπως άλλωστε όφειλε να λειτουργήσει κάθε υπεύθυνη και κοινωνικά ευαίσθητη πολιτεία που δεν θα μπορούσε να αφήσει μια αδύναμη κοινωνική τάξη, όπως οι αγρότες της, να καταστραφεί από τις αποδεδειγμένες θεομηνίες και από τα δραματικά αποτελέσματα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.